Mijn vriend Martijn en ik gaan zo af en toe eens samen een filmpje pakken. Na mijn filmopleiding aan de kunstacademie in Breda heb ik een voorkeur ontwikkeld voor pretentieloze entertainment films, (even geen gedoe aan je hersens) en ons plan was om  ‘The Monument Men’ gaan zien, maar door onhandige aanvangstijden werd het uiteindelijk de Oscar winnende film ’12 Years a Slave’ van Steve McQueen.

In het Heerenstraattheater in Wageningen gebeurt het vertonen van films nog op de ouderwetse manier: Je word bij de trap naar de zaal ontvangen door een medewerker van het theater, die je kaartje controleert en je vertelt waar je mag gaan zitten. Als iedereen binnen is komt de medewerker mee de zaal in en houd een introductie praatje waarin het voorprogramma beschreven wordt en de hoofdfilm toelichting krijgt.

“Het is een heftige film, meestal zien we de gasten na de film met bedrukte gezichten weer naar buiten komen.” Werd ons verteld. Op zich niet vreemd bij een film over die vreselijke periode uit de geschiedenis. Voorbereid op ‘het ergste’ lieten wij de film over ons heen komen.

De film is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal over Solomon Northup, een succesvolle, vrije, zwarte man die ontvoerd wordt en in het zuiden van de US verkocht wordt als slaaf. Na 12 jaar slavernij onder vreselijke omstandigheden komt hij een witte timmerman tegen (Brad Pitt) die contact opneemt met Solomon’s vrienden in het noorden. Dat resulteert in zijn zijn bevrijding.

Kort gezegd was dat het verhaal. Het is een genrefilm met mooi camerawerk en redelijk acteerwerk. Ik genoot van de stilte, weinig muziek, veel rust. Helaas werd ik nooit echt in de film meegenomen, bleef ik continu een buitenstaander. Dat heeft te maken gehad met het gebrek aan ontwikkeling van het karakter van Solomon, en wellicht het gebrek aan verhaal.

De film begint interessant, met een snelle opeenvolging van gebeurtenissen. Solomon’s initiele verzet tegen zijn ontvoerders wordt vrijwel meteen hardhandig -en letterlijk- uit hem geslagen. Vanaf dat moment kabbelt de film verder.

Als Solomon een maal een slaaf is, volgt een reeks gebeurtenissen die we al veel vaker gezien hebben in films over de slavernij. Er wordt iemand opgehangen, een zeer gedetailleerde geseling (heb ik die specifieke scène niet eerder gezien?), de wreedheden van de slavenhouders in die tijd. Voor mij blijft dat deel een ‘kijk eens hoe erg het was’ tentoonstelling zonder verdere functie voor het verhaal. Ik werd door het breed uitgemeten effectbejag van sommige scènes zelfs wat geïrriteerd.

De foto hierboven komt uit een scène waar Solomon bijna word opgehangen door een rancuneuze slavendrijver. Hij wordt door een andere opziener ‘gered’ maar die laat hem wel bijna een hele dag aan de strop hangen met alleen zijn tenen als ondersteuning. Vreselijk natuurlijk, maar om die scène bijna vijf minuten te rekken, waarbij na twee minuten de andere slaven hun leven weer oppakken en kinderen gaan spelen op de achtergrond, ging mij vervelen. Waar ik bij andere films zou wegkijken omdat het gevoel te ongemakkelijk werd, zag ik hier het film-harnasje zitten waar hij aan hing, en vroeg ik me af wanneer de film weer verder zou gaan.

Ook een van de laatste scènes gooide me uit de film: Solomon kijkt in een close-up op van zijn werk op het veld. (foto bovenaan dit artikel) Waar hij naar kijkt is onduidelijk. De horizon? Het landschap? zijn ogen draaien richting de camera en dan verder. Het is een mooi beeld, maar weinig indringend omdat zijn emotie op dat moment onduidelijk is. Het moment, halverwege het 2 minuten durende beeld, dat de camera en de crew in zijn ogen weerspiegeld worden helpt niet mee aan de geloofwaardigheid van het geheel.

Het verhaaltje op de website van de bioscoop vertelt dat het karakter van Brad Pitt Solomon’s leven verandert. Dat klopt wel, maar in de film is dat karakter slechts 5 minuten aanwezig. Het is meer een cameo dan een bijrol die Pitt speelt.

Al met al is het verhaal nogal dun: Man wordt ontvoerd, [insert cruel scenes here], man wordt bevrijd.

Vat me niet verkeerd op, ik vond de film zeer ‘entertaining’ en heb behalve bovengenoemde momenten gewoon met interesse kunnen kijken. Maar waarom hij Oscars gewonnen heeft is mij echt een raadsel.

Wat mij betreft is het weinig meer dan een zeer lange genre film die probeert met pijnlijke blikken, verkrachting en marteling een emotie los te maken bij de kijker. Wellicht dat dit voor sommige mensen werkt, maar ik, als doorgewinterd Walking Dead fan, word er niet warm of koud van.